Ineens is het leven veel zwaarder. Steun valt weg, er zijn problemen, de verplichtingen nemen toe of er gebeurd iets naars. Alles met elkaar is het meer is dan je aan kunt, voor jou gevoel. Het lukt je niet om te schakelen, ontspannen lukt je niet meer, je hebt het gevoel dat je door moet. Je voelt je moe en overbelast.
Langzaam aan verlies je het overzicht op de situatie, de berg groeit, je raakt de grip kwijt. Je slaapt minder, voelt je rusteloos, je concentratie neemt af. Je ervaart klachten waardoor je je dagelijkse taken en bezigheden niet meer goed kunt doen. Dit is overspanning of overbelasting.
In dit artikel kun je meer lezen over
Stress is ongezond! Toch?
Overspanning zorgt voor stress. Stress heeft een negatieve betekenis voor velen. Stress betekent dat de draaglast groter is dan de draagkracht. Stress is gevaarlijk, stress is vervelend, het leidt alleen maar tot gezondheidsproblemen en burn-out. Toch?
Ja en nee. Stress helpt ons om goed te functioneren, om alert te kunnen reageren, het beschermt ons. Langdurige stress (chronische stress) geeft gezondheidsproblemen. Acute stress beschermt ons, is gezond en belangrijk. Het is belangrijk om dit verschil te begrijpen.
Acute stress: zorgt ervoor dat je zo goed mogelijk functioneert in een noodsituatie, zoals bij gevaar of een intense inspanning. Je bloeddruk en hartslag stijgen, je ademhaling versnelt en je lichaam maakt adrenaline aan.
Moet jij voor een belangrijke dag of belangrijke presentatie/prestatie ook altijd naar het toilet? Stress is nodig om te kunnen presteren, zelfs om te kunnen leven. Ons stress-systeem zorgt ervoor dat we cortisol, adrenaline en noradrenaline aanmaken. Dit gebeurd in spannende situaties, maar ook bij pijn en angst. Door deze stresshormonen gaat ons hart sneller gaat kloppen, zijn we extra alert en gaat er meer zuurstof naar onze spieren. Ook voelen we door deze hormonen de aandrang om onze darmen en blaas te legen zodat we sneller kunnen rennen en hoger kunnen springen. Stress helpt ons om een stapje extra te doen of te pieken op het juiste moment. Het zorgt ervoor dat je je examen goed maakt en de beste presentatie geeft die je maar kan geven. Het geeft ons dat extra zetje dat we nodig hebben om optimaal te kunnen presteren. Na deze prestatie daalt de hoeveelheid stress-hormonen in je bloed, je lichaam gaat werken aan herstel. Vaak voel je je dan opgelucht, wat rusteloos en heb je trek.
Chronische stress: Je staat continu onder spanning lichaam staat in een continue staat van paraatheid, het staat aan om te moeten ‘vechten’ of ‘vluchten.
Het kan zijn dat de stress niet verdwijnt, er zijn te veel verplichtingen, de nare gebeurtenis houdt aan of je mist steun. Dan heb je het gevoel dat je continu onder spanning staat. Je lichaam staat in een continue staat van paraatheid, het staat aan om te moeten ‘vechten’ of ‘vluchten’, dit noemen we chronische stress. Ook als je niet uit een stresstoestand raakt als het gevaar voorbij is dreigt chronische stress. Dit put je fysiek, emotioneel, relationeel en mentaal uit.
Wat is een burn-out?
Je meer inspannen dan ontspannen; drukte, het steeds maar bezig zijn; het ontstaan van een burn-out is een lang en geleidelijk proces. Vaak besef je pas dat je rustiger aan moet doen als het al aan de late kant is. Ontkenning is een natuurlijke reactie op stress. Meestal herken je zelf je stress signalen niet, maar je omgeving wel. Je hebt je vrienden, collega’s, partner nodig.
Een burn-out staat voor opgebrand zijn, je voel je emotioneel, fysiek en mentaal uitgeput. Relationeel merk je dat je sneller geïrriteerd bent. Na verloop van tijd kan het zo zijn dat je eigenwaarde afneemt, je je eigen kunnen onderschat en onzeker wordt, omdat de kleine dingen je niet meer lukken, door een gebrek aan concentratie of energie.
Wanneer heb ik een burn-out?
Bij een burn-out heb je minimaal 6 maanden klachten. Zoals
- Lichamelijke vermoeidheid, een uitgeput gevoel
- Mentale /geestelijke vermoeidheid, moeite uw aandacht erbij te houden (concentreren) en/of dingen te onthouden (geheugen);
- onrustig slapen
- prikkelbaarheid, (snel boos of geïrriteerd)
- niet tegen drukte of lawaai kunnen
- gemakkelijk huilen
- piekeren
- een gejaagd gevoel
Daarbij heb je het gevoel dat alles te veel is. Er is een gevoel van machteloosheid, geen grip meer op je leven of situatie. Er is een gevoel van controle verlies, dat u de vele verplichtingen of problemen niet aan kunt.
Ook lukt het niet meer om de dagelijkse activiteiten en bezigheden te ondernemen of goed te doen. Bijvoorbeeld het huishouden, studie, relaties onderhouden, deelnemen aan het verkeer of je werk.
Hoe ontstaat een burn-out?
Jaarlijks zijn er rond 1.2 miljoen mensen die kampen met burn-outklachten. 88% van de werkenden ervaart stress en de helft van de Nederlanders onderneemt daar op actie.
Vaak zie je dat een burn-out voorkomt bij mensen onder de 30 jaar. Met name jongeren tussen de 25 en 34 jaar hebben steeds vaker te kampen met psychische klachten. Het zijn de jonge groep die begint met werken en allemaal kansen ziet om ervaring op te doen, promotie te maken of die te maken hebben met onzekere arbeidsomstandigheden.
‘Risicofactoren op het werk zijn een hoge werkdruk, te weinig herstel. Dit kan gelden voor een directeur, manager of leidinggevende die te veel ballen in de lucht moet houden. Maar ook een werknemer die naar zijn werk een jong gezin heeft of die ernaast nog mantelzorger is. Het is dus niet te voorspellen wie een burn-out krijgen. Omdat het van meer dan een factor afhankelijk is.
Wie krijgen er een burn-out?
De doelgroep kenmerkt zich door levenslust, energie, carrièredrift, flexibiliteit, ondernemend, wilskracht, doorzettingsvermogen, altijd meer willen en altijd op zoek te zijn naar een goede werk-privé balans. De doelgroep stelt hierbij hoge eisen aan zichzelf en wil alles uit het leven halen, zonder bewust de tijd te nemen voor rust!
‘Mensen breken niet omdat ze zwak zijn, maar omdat ze veel te lang sterk waren.’ Boeddha
Een burn-out is relatief makkelijk te voorkomen.
Wanneer je te maken hebt met stress heb je niet direct een burn-out. Je kan dit ook voorkomen door:
- regelmatig te checken hoe je je voelt
- rustig te bewegen (niet sporten dit verhoogt de stress in je lichaam)
- schrijven/journal
- doe regelmatig ademhalingsoefeningen
- beperk je schermtijd, zoek hobby's zonder scherm.
- Zoek andere mensen op en praat over je stress.
Stappen om te herstelen van een burn-out.
Dan kunnen de volgende stappen je helpen:
1 erken dat je te maken hebt met een overbelasting/burn-out.
2 neem tijd en rust om te herstellen. Blijf wel bezig, maar vanuit de rust en ontspanning.
3 onderzoek hoe jij op spanning reageert en wat je spanning geeft.
4 onderzoek hoe je anders om kunt gaan met spanning
5 welke problemen ervaar je en hoe kun je deze problemen oplossen
6 experimenteer met je oplossingen of wat je kunt veranderen. Observeer wat het met je doet en blijf doen wat een goed effect heeft en verander wat niet het gewenste effect heeft.
Hulp bij stress en psychische klachten
Als het je zelf niet lukt om de stress te verminderen of de klachten worden erger, dan zijn er gelukkig altijd nog genoeg mogelijkheden voor hulp en begeleiding hierbij. Ook als je nog niet precies weet hoe deze hulp eruitziet. Bel naar 0614373305 of vul mijn contactformulier in voor een persoonlijk advies, ik denk graag met je mee.
Meer lezen over stress? Je vindt meer betrouwbare informatie op: Thuisarts en GGZ standaarden.
Comments